En wat is het recept voor een goede leider?
"Een goede leider is iemand die goede volgers heeft, mensen die met plezier meegaan. Het centrale woord voor een leider is: passie. Zonder die passie slaagt hij niet. Wie de mensen niet graag ziet, zal nooit een fijne baas kunnen zijn. Het probleem van vele bedrijven is dat ze de techneuten, de besten van de klas, tot managers hebben bevorderd. Die kennen alles over hun vak, maar missen veelal contact met het personeel. Nu, die kunnen wel vaardig gemaakt worden, de ene al iets beter dan de andere. Als ze maar in hun kracht geloven en erin slagen die naar boven te halen."
Kracht geven, dat lijkt op therapeutische sessies. Waar ligt de grens tussen een coach en een psychiater?
"Ik ga er vanuit dat ik de mensen geen kracht kan geven. Ik kan condities scheppen waardoor mensen de kracht in zichzelf vinden. Ik bereid de grond voor, woel de aarde om, bewater en maak teeltklaar. De zaadjes moeten ze er zelf in planten. Om dat te realiseren bestaan er technieken. Soms echter duiken er blokkades op in de geest en die probeer je samen te corrigeren."
Stel dat je op zware persoonlijke problemen stoot. Iemand slaagt er niet in een verbinding te maken met zijn naaste medewerkers omdat hij, ik zeg maar iets, in het verleden misbruikt werd. Een overdreven voorbeeld?
"Absoluut niet. Ik heb het al meegemaakt dat ik tijdens een persoonlijke coaching op een incestverleden uitkwam Een zwaar trauma dat ervoor zorgt dat je als leider moeilijk een nauwe band kunt creëren met andere mensen. Sommige dingen kunnen zo diep zitten, dat je een sessie moet onderbreken en zeggen: 'Dit gaat onze afspraak en doelstelling te boven. Als je vindt dat je dat probleem moet aanpakken, kan ik je nuttige adressen bezorgen.' Het gebeurt af en toe, en het hoeft niet altijd zo'n ernstig geval als incest te zijn.
"Soms blokkeert iemand omdat hij in een fase van zijn leven kwam vast te zitten. Ik hou me de laatste jaren nogal veel bezig met het begeleiden van veranderingsprocessen, van oudere werknemers. Dat is de dada van tegenwoordig. Het cliché is dat ouderen vastlopen, roesten, uitdoven. In sommige gevallen klopt dat en dat valt ook recht te trekken, maar ik heb ook al zestigers gezien die nog een bedrijf overhoop kunnen halen met hun idealen. Ik zie ook jongeren van dertig die meteen met pensioen kunnen gaan, zo vastgelopen zijn ze, zo gevangen in hun conservatieve overtuiging. Waarmee ik alleen wil zeggen: het vaststellen van om het even welke pensioenleeftijd is kunstmatig. Dat is belachelijk."
Hoe kan een leider zijn werknemers gelukkig maken?
"Niet met cadeautjes. Alsjeblieft! Ik begrijp de bedrijven niet die alles willen doen om tevreden medewerkers te krijgen. Je moet geen tevreden medewerkers hebben, je moet krachtige mensen hebben, die zijn automatisch tevreden."
We kunnen hier meteen een sprong maken naar het Antwerpse politiekorps, waar men mensen tevreden hield met extraatjes, met vergoedingen, reisjes, bezoeken aan beautyfarms.
"Het pamperen van de medewerkers is de meest absurde manier van bedrijfsvoering, tegenwoordig. Magische woorden als 'het korps tevreden houden', wat een onzin is me dat. Je behandelt mensen als kleine kinderen, met een autootje, een super-gsm, een snoepje. Ik ben er niet tegen dat een bedrijfsploeg samen een reisje maakt, als uiting van de goede spirit in de groep. Als je dat echter doet om de mensen te sussen, te blussen, dan is er iets loos. Een goed draaiend team neemt uit zichzelf zo'n initiatief. Het is niet omgekeerd, zo van 'we voelen ons belabberd, zullen we ons eens samen tussen de algen gaan smijten in een beautyfarm'."
Moet u uw opdrachtgevers soms niet overtuigen van het feit dat ze fout zitten? Stel, men zoekt naar het probleem bij het kaderpersoneel, maar komt uit bij een fout management aan de top.
"De vis rot aan de kop. Als ik dat vaststel, zal ik zeggen: 'Het is fijn dat u me die opdracht hebt gegeven om uw personeel te begeleiden, maar eerlijk gezegd, er zijn andere zaken fout gelopen. Ik heb er op die manier geen plezier aan en u geen nut. U kunt beter uw geld in de Schelde dumpen.' Komaan zeg, het helpt toch niet om aan symptoombehandeling te doen?"
Moet u soms mee een bedrijf helpen saneren en slechte of weinig buigzame werknemers uitzoeken en helpen buitengooien?
"Nee, dat is een opdracht die intern moet worden uitgevoerd. Het kan wel zijn dat men daarvoor een advies vraagt, maar dat vind ik een van de moeilijkste opdrachten. Ik aanvaard dat alleen als met open vizier wordt gewerkt, als de mensen die geïnterviewd worden, weten dat het doel is dat er selecties worden gemaakt. Enkel duidelijkheid zorgt voor resultaat. Indien ik verborgen agenda's opmerk, stop ik. Dat stoot tegen mijn ethische grenzen."
Bestaat er geen terughoudendheid bij de mensen zelf? Werknemers worden tegenwoordig doodgeranseld met consultbedrijven, ze balen ervan.
